'De bewoners staan voor mij centraal. Voor hen doe ik het allemaal.' Daantje zegt het zonder een spoor van aarzeling. Ze is horecamedewerker en gastvrouw bij Villa De Kleine Heide. In haar werk draait alles om de bewoners: hun welzijn, hun waardigheid, hun verhalen. Of, zoals ze het zelf zegt: ‘We zorgen niet alleen voor de mens zoals die nu bij ons woont, maar blijven hem of haar zien in z’n totaliteit. Als de moeder van zeven kinderen, als de ondernemer, als de laborante. Als mens.'
Van horecamedewerker tot gastvrouw
Daantje maakt inmiddels ruim een jaar deel uit van het team bij Villa De Kleine Heide. Ze kwam via via in contact, liep een ochtend mee en besefte vrijwel meteen: hier hoor ik thuis. 'Er was een klik. Met de bewoners, met de villa. Alles viel op z’n plek.'
Ze werkte jarenlang in de horeca, maar voelde dat het anders moest. ‘Gek genoeg werd mij hier een functie voorgesteld in de - je raadt het al - horeca. Mijn reactie was dan ook meteen: ‘Nee, dat wil ik nou juist niet meer.' Maar na een dagje meelopen merkte ik al snel dat men de zaken hier heel anders aanpakt. In de horeca - zoals ik die ken - werk je op snelheid, op prestatie. Hier werk ik op verbinding. Ik wilde iets betekenen. En dat doe ik nu, elke dag.'
En zo begon Daantje als horecamedewerker. Maar langzaamaan breidde haar rol zich uit. 'Sinds een tijdje ben ik daarnaast ook gastvrouw en dat bevalt me ontzettend goed. Ik heb zelfs twee weken geleden mijn eerste bewegingsles gegeven. Omdat ik ook een dansachtergrond heb.'
De nazit faciliteren…
Ze gelooft in het belang van momenten van contact. 'Bij horeca heb je korte contactmomenten - een ontbijtje brengen, een kopje koffie - en ook daarin kun je heel veel betekenen. Maar als gastvrouw beleef je die momenten langer en intensiever. Dan leer je elkaar écht kennen.'
Soms ontstaan die momenten vanzelf. Zoals ’s avonds na het eten. 'Er is hier een groepje bewoners dat dan graag even blijft zitten. Ze gaan dan in gesprek over het leven, de frustraties van ouder worden. En wij laten die tafel dan gewoon even 'staan’. Want zo’n moment, zo’n gesprek dat dan ontstaat, moet je niet verstoren. Thuis doe je dat immers ook niet, als je visite hebt en net lekker in gesprek bent samen? Eén van de bewoners zei heel treffend: 'Dan ruim je toch ook niet meteen alles op?' En ze had uiteraard gelijk.'
Van dans tot verdieping
Dat Daantje verder kijkt dan de standaard invulling van welzijn, blijkt ook uit de bezigheid die ze onlangs organiseerde. 'Ik mocht een activiteit bedenken en ik vond dat we al best veel actieve dingen doen in de villa. Dus ik stelde een tafelgesprek met allerlei vragen voor. Er waren vragen als: waar ben je trots op? Wat zou je de jeugd mee willen geven? Maar we gingen ook de diepte in. Met bijvoorbeeld: ben je introvert of extravert? En dan liet ik de ene bewoner iets over de ander zeggen.’ De reacties waren bijzonder. 'Er kwamen zúlke mooie opmerkingen voorbij. Zelfs haar zorgcollega’s kwamen luisteren. Eén van hen zei: 'Ik hoor dingen die ik nog nooit heb gehoord.' Dat was zó waardevol.'
Het tafelgesprek is een perfect voorbeeld van welzijn, dat veel meer is dan alleen beweging of fysieke gezondheid. ‘Natuurlijk, bewegen is belangrijk. Maar dit soort cognitieve dingen zijn dat ook. Iemand even weer na laten denken over bepaalde dingen. Of iets uit het verleden ophalen. En daar dan samen over praten. Dat is ook belangrijk voor welzijn en bewustzijn.'
De kracht van aandacht
De kernwaarde ‘Aandacht is het mooiste wat je kunt geven’ raakt Daantje diep. 'Dat is het écht. Aandacht. Liefdevolle aandacht, veiligheid, ontzorgen. Dat zijn voor mij de sleutelwoorden.'
Eén van de meest betekenisvolle momenten beleefde ze met een bewoonster die ’s avonds nog wel eens onrustig kan zijn. 'Ze dacht dat ze met de trein naar huis moest. Dus ik zei: ‘Kom, dan gaan we samen even op het perron zitten.’ Verder zei ik niks. Ik reikte alleen mijn hand aan. Ze pakte hem, kneep er zó hard in en zei: 'Wat zou ik toch moeten doen zonder jou?' Nou, dat moment, ik zie het nog zó voor me. Dát is de reden voor mijn werk in deze villa.'
In die stilte, in die handdruk, lag zoveel. Het bevestigde voor Daantje precies wat haar werk zo betekenisvol maakt. En waarom de visie van Zorggroep De Laren zo belangrijk is. ‘Het belangrijkste voor mij is dat bewoners zich veilig voelen, vanuit vertrouwen en liefde. Hier is ruimte voor zulke momenten. Omdat er hier aandacht kán zijn.'
De bewoner als mens zien
Daantje vindt het een noodzaak om voorbij eventuele ziekte te kijken. En heeft zo haar eigen manieren ontwikkeld om met bewoners te verbinden. Ze kent hun verhalen en hun routines. ’Ik probeer onze bewoners niet alleen te zien als de ouderen die ze nu zijn maar als de complete mensen die ze tijdens hun leven waren voordat ze bij ons kwamen wonen. Ik vind het interessant om te weten wat ze gedaan hebben, waar ze gewoond hebben. Echte aandacht begint bij écht kijken en daadwerkelijk luisteren. Als ik meer van iemand weet, zie ik ook beter wie diegene echt is.'
Dat helpt haar ook bij het begrijpen van soms onbegrijpelijk gedrag. 'Als je iemand blijft zien als mens, snap je beter waar iets vandaan komt. En dan komt het binnen. Dan weet je: dit gedrag komt voort uit angst of verdriet of onmacht. Dat maakt het makkelijker te begrijpen.'
Ook in afhankelijkheid probeert ze bewoners hun gevoel van regie te laten behouden: 'Het mooiste cadeau dat je kunt geven.’ Daantje haalt opnieuw het voorbeeld aan van de bewoners die na een maaltijd nog even gezellig natafelen. ‘Als jij dan gaat opruimen, omdat het tijd is, zeg je eigenlijk: ‘U hebt geen controle. Maar als je het gesprek laat doorgaan, dan geef je ruimte. Dan geef je regie. Dat is enorm belangrijk voor mensen die op andere vlakken veel van zichzelf beginnen te verliezen.'
Van burn-out naar balans
Over verdwalen in jezelf kan Daantje meepraten. 'Ik heb een burn-out gehad. Stond altijd aan. Nu weet ik: ik moet mezelf serieus nemen. Dus ik trek me af en toe even terug. Ik mediteer bijvoorbeeld in de pauzes. Even naar binnen keren. Even op mezelf afstemmen. Ik ben veel aan het geven, dus ik heb die rust echt nodig. Om daarna weer met hernieuwde energie terug te komen. Mijn collega’s snappen dat gelukkig. Het voelt veilig om die momenten voor mijzelf tussen het werk door te pakken.’
Een bloemrijk team
Over haar collega’s in de villa is Daantje enkel lovend. Er is ruimte om te overleggen, te lachen, zelfs te huilen als de situatie daar om vraagt. 'We hebben een fijn team. Toen onze hond overleed, nam een collega spontaan mijn dienst over. Hij zei: ‘Ja, nergens zorgen over maken. Ik werk voor je.’ Die betrokkenheid is er niet alleen naar bewoners, maar ook naar elkaar.’ Ze vergelijkt het team met een boeket bloemen. 'Je hebt rozen, madeliefjes, tulpen, hyacinten. Elk met hun eigen kleur en geur. Samen ben je compleet. En je voelt: iedereen is hier met de juiste intentie.'
Leven in het moment
Buiten haar werk leeft Daantje creatief en vol energie. Ze danst graag, maakt kleding, schildert, mixt heerlijke cocktails met haar gezin en bezoekt musea met haar dochter. 'Oh, ik houd van zoveel dingen. En het liefst maak ik van elke dag een feestje.’
Daantje droomt niet groots. 'Ik heb nooit echt grote dromen gehad. Ik wil gewoon elke dag dankbaar zijn. In het moment leven. Volop genieten van elke nieuwe dag.’